Zatürre aşısı, bağışıklık sistemini güçlendirerek bireyleri ciddi akciğer enfeksiyonlarına karşı koruyan etkili bir yöntemdir. Özellikle risk grubundaki bireyler için hayati öneme sahiptir. Bu yazıda zatürre aşısının ne işe yaradığını, hangi durumlarda gerekli olduğunu ve uzun vadeli etkilerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Zatürre Aşısı Neden Yapılır?
Zatürre aşısı, bağışıklık sistemini pneumokok bakterilerine karşı hazırlayarak zatürre riskini azaltmak amacıyla yapılır. Bu aşı, özellikle yaşlı bireylerde, kronik hastalığı olanlarda ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda hayati koruma sağlar. Ayrıca toplumsal bağışıklığın gelişmesine de katkı sunarak salgınları önleyici bir rol oynar.
Zatürre Aşısı Hangi Yaşta Yapılmalı?
Zatürre aşısı genellikle 65 yaş üstü bireyler ve 5 yaş altı çocuklar için önerilmektedir. Bunun yanı sıra kronik hastalığı olan yetişkinlerin de hekim önerisiyle zatürre aşısı olması gerekebilir. Özellikle diyabet, KOAH, kalp yetmezliği gibi rahatsızlıkları bulunan bireylerde aşının koruyuculuğu daha da önem kazanmaktadır.
Aşı Takvimi Nasıl Olmalı?
Aşı takvimi kişinin yaşına, sağlık geçmişine ve daha önce aşı olup olmamasına göre belirlenir. Genellikle tek doz yeterli olmakla birlikte bazı bireylerde ikinci bir doz gerekebilir.
İkinci Doz Gerekli mi?
65 yaş üzerindeki bireylerde daha önce 13 valanlı aşı yapılmamışsa bu aşı ilk sırada uygulanır ve sonrasında 23 valanlı aşı takvimi planlanabilir.
Zatürre Aşısı Kimlere Önerilir?
Zatürre aşısı, bağışıklık sistemi düşük bireyler, sigara kullananlar, kronik hastalığı bulunanlar ve yaşlılar için önerilir. Ayrıca toplu yaşam alanlarında bulunan bireyler, örneğin huzurevi sakinleri veya sağlık çalışanları gibi gruplar da öncelikli aşılanmalıdır.
Hangi Hastalığı Olanlar Yaptırmalı?
Diyabet, kalp hastalıkları, KOAH, böbrek yetmezliği, kanser gibi hastalıklara sahip olan bireylerde zatürre komplikasyonları ağır seyredebilir. Bu nedenle aşılama önerilmektedir.
Hamileler Aşı Yaptırabilir mi?
Doktor kontrolünde olmak şartıyla, hamileliğin ikinci veya üçüncü trimesterinde zatürre aşısı yapılabilir. Ancak her hamile birey için durum özeldir.
Zatürre Aşısı Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?
Zatürre aşısının koruyuculuğu genellikle 5 yıl sürebilir. Ancak bu süre bireyin bağışıklık durumuna göre değişebilir. Özellikle risk gruplarında tekrar dozlar gerekebilir. Bazı bireylerde ise daha uzun süreli bağışıklık sağlanabilir ve yeniden aşıya ihtiyaç duyulmayabilir.
Her Yıl Yaptırmak Gerekir mi?
Zatürre aşısı grip aşısı gibi her yıl yapılmaz. Genellikle tek doz yeterlidir ancak bazı bireylerde 5 yıl sonra tekrar doz önerilir.
Bağışıklık Sistemi Güçsüzse Süre Kısalır mı?
Evet, bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde koruyuculuk süresi daha kısa olabilir ve tekrar doz ihtiyacı doğabilir.
Zatürre Aşısının Yan Etkileri Var mı?
Zatürre aşısı genel olarak güvenli kabul edilir. Ancak her aşıda olduğu gibi bazı yan etkiler görülebilir. Bunlar arasında enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş, halsizlik ve baş ağrısı yer alır. Ciddi yan etkiler oldukça nadirdir ve genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer.
Alerjik Reaksiyon Riski Var mı?
Nadir de olsa bazı bireylerde aşı içeriğine karşı alerjik reaksiyon gelişebilir. Daha önce ciddi alerjik reaksiyon geçiren bireyler mutlaka doktora danışmalıdır.
Aşı Sonrası Ateş Normal mi?
Aşı sonrası hafif ateş vücudun bağışıklık yanıtı verdiğinin göstergesi olabilir ve genellikle birkaç gün içinde düşer.
Zatürre Aşısı Covid-19’dan Korur mu?
Zatürre aşısı doğrudan Covid-19 virüsünden korumaz ancak ikincil zatürre gelişme riskini azaltarak Covid-19’un ağır seyretmesini önleyebilir. Özellikle yaşlı ve kronik rahatsızlığı olan bireylerde bu koruma hayati önem taşır.
Aşılar Birlikte Yapılabilir mi?
Covid-19 ve zatürre aşıları aynı gün farklı koldan uygulanabilir. Ancak mutlaka sağlık profesyonelinin yönlendirmesi alınmalıdır.
Aşı Sonrası Koruma Ne Zaman Başlar?
Bağışıklık genellikle 2–3 hafta içinde oluşur. Bu süre boyunca hijyen ve mesafe kurallarına dikkat edilmelidir.
Zatürre Aşısı Fiyatları Nasıldır?
Zatürre aşısı devlet tarafından belirli risk gruplarına ücretsiz olarak sunulurken, özel olarak yaptırmak isteyenler için eczane ve özel hastanelerde ücretli olabilir. Fiyatlar ise aşı türüne, markaya ve sağlık kuruluşuna göre değişiklik gösterebilir.
| Aşı Türü | Uygulama Yeri | Ücret Durumu |
|---|---|---|
| PCV13 (13 Valanlı) | Aile Hekimliği | Ücretsiz (risk grubu için) |
| PPSV23 (23 Valanlı) | Devlet Hastaneleri | Ücretsiz (risk grubu için) |
| Özel Kliniklerde | Eczaneler | 800 – 1.500 TL |
Zatürre aşısı devletin belirlediği kriterlere göre ücretsiz sağlanmakla birlikte, özel sağlık kuruluşlarında ücretli şekilde de yaptırılabilir. Risk grubu dışında kalan bireyler aşıya erişmek isterse bu bedeli karşılamalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda Zatürre Aşısı Faydaları ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Zatürre aşısı kaç yaşında yapılmalı?
Genellikle 65 yaş ve üzeri bireyler için önerilmekle birlikte, risk grubundaki yetişkinler de yaptırabilir.
Zatürre aşısı her yıl yapılmalı mı?
Hayır, genellikle tek doz yeterlidir. Bazı durumlarda 5 yıl sonra tekrar doz gerekebilir.
Aşı sonrası yan etki görülür mü?
Aşı sonrası hafif yan etkiler olabilir. Bunlar genellikle kısa sürelidir ve ciddi bir sağlık riski oluşturmaz.
Zatürre aşısı Covid-19’a karşı etkili midir?
Doğrudan Covid-19’a karşı koruma sağlamaz ancak ikincil enfeksiyon riskini azaltır.
Zatürre aşısı grip aşısı ile birlikte yapılabilir mi?
Evet, farklı koldan yapılmak koşuluyla aynı anda uygulanabilir.
Zatürre aşısı yaptırmak zorunlu mu?
Zorunlu değildir ancak uzmanlar risk grubundakilere mutlaka önerir.
Zatürre aşısının koruma süresi nedir?
Bağışıklık genellikle 5 yıl boyunca devam eder.
